Rospuda Filipowska
|
||
Położenie | ||
Państwo | Polska | |
Region | Pojezierze Suwalskie | |
Wysokość lustra | 173,2 m n.p.m. | |
Morfometria | ||
Powierzchnia | 344 ha | |
Wymiary • max długość • max szerokość |
5,8 km 0,8 km |
|
Głębokość • maksymalna |
38,9 m | |
Hydrologia | ||
Rzeki zasilające | Rospuda | |
Rzeki wypływające | Rospuda | |
54°13′24″N 22°34′33″E |
Rospuda Filipowska (także Jezioro Jemieliste[potrzebny przypis]) – jezioro w północno-wschodniej Polsce, na Pojezierzu Suwalskim. Przepływa przez nie rzeka Rospuda.
- Powierzchnia: 344 ha[potrzebny przypis]
- Długość: 5,8 km
- Szerokość: do 0,8 km
- Maks. głębokość: 38,9 m[potrzebny przypis]
- Wysokość n.p.m.: 173,2 m
Długie i wąskie jezioro rynnowe w kształcie lekko wygiętego łuku: od zachodu na wschód, a potem na południowy wschód. Na południowym krańcu łączy się, poprzez przesmyk, z kolejnym jeziorem położonym na tej samej wysokości – Kamiennym.
Brzegi wysokie, zbudowane z osadów wodnolodowcowych (akumulowanych przez wody płynące pod lądolodem skandynawskim w okresie zlodowacenia bałtyckiego), głównie z piasków i żwirów z głazami narzutowymi[potrzebny przypis]. Mniej więcej w połowie długości jeziora znajduje się zadrzewiona wysepka. Jest ona prawdopodobnie najwyższym fragmentem zatopionego grzbietu ozowego i stanowi dowód na urozmaiconą rzeźbę dna jeziora[potrzebny przypis].
Po południowej stronie jeziora, 200 m od jego brzegu ciągnie się drugie, mniejsze jeziorko – Wysokie. Ma długość 1,5 km, a jego tafla jest położona o 7 m wyżej niż Rospuda (na wysokości 180 m n.p.m.).
Na zachodnim brzegu jeziora leżą wsie: Supienie i Wólka, a na wschodnim: Czarne, Huta i Rospuda.
Przez jezioro prowadzi szlak kajakowy Rospudy. Na obu krańcach jeziora oraz na wyspie znajdują się miejsca biwakowe.
Jezioro Kamienne (Pojezierze Suwalskie)
|
||
Położenie | ||
Państwo | Polska | |
Region | Pojezierze Litewskie | |
Wysokość lustra | 173,0 m n.p.m. | |
Morfometria | ||
Powierzchnia | 38,5-44,1 ha | |
Wymiary • max długość • max szerokość |
2,1 km 0,15 km |
|
Głębokość • średnia • maksymalna |
6,4 m 20,0 m |
|
Objętość | 2809,0 tys. m³ | |
Hydrologia | ||
Klasa czystości wody | II (w roku 1990) | |
54°11′55″N 22°37′20″E |
Jezioro Kamienne – jezioro w woj. podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Filipów, leżące na terenie Pojezierza Litewskiego. Przepływa przez nie rzeka Rospuda.
Długie i wąskie jezioro rynnowe, stanowi południowe przedłużenie jeziora Rospuda i jest połączone z nim przesmykiem. Ma kształt lekko wygiętego łuku, od północnego zachodu na południe.
Brzegi wysokie na prawie 15 m, wznoszące się łagodnie, zbudowane z z piasków i żwirów wodnolodowcowych (osadzonych przez wody płynące pod lądolodem skandynawskim w okresie zlodowacenia bałtyckiego). Na dnie jeziora i w jego otoczeniu występują liczne głazy, od których wzięło ono swoją nazwę. Są dowodem na to, że niegdyś w tym miejscu zalegał martwy lód, który później powoli się wytapiał. Mniej więcej pośrodku zbiornika wyłania się z wody spora zalesiona wyspa kemowa. Na zachodnim brzegu leży, oddzielone morenowym wałem, bardzo wąskie Jezioro Wysokie, którego tafla wznosi się 7 m powyżej powierzchni jeziora Rospuda.
Jezioro Białe Filipowskie
|
||
Położenie | ||
Państwo | Polska | |
Wysokość lustra | ok. 200 m n.p.m. | |
Wyspy | 1, połączona groblą | |
Morfometria | ||
Powierzchnia | 130,3 ha | |
Wymiary • max długość • max szerokość |
ok. 3 km ok. 750 m |
|
Głębokość • średnia • maksymalna |
17,1 m 52 m |
|
Długość linii brzegowej | 2900 m | |
Hydrologia | ||
Jakość wody | I | |
Rodzaj jeziora | rynnowe | |
54°11′47″N 22°39′06″E |
Jezioro Białe Filipowskie – 18. najgłębsze jezioro w Polsce[1], w województwie podlaskim, powiecie suwalskim, gminie Filipów, blisko Filipowa Drugiego i Motuli Starych. W pobliżu przebiega droga wojewódzka nr 652. Geograficznie należy do Pojezierza Litewskiego. W pobliżu znajdują się Jezioro Krzywe Filipowskie czy Rospuda Filipowska.
Jezioro ma specyficzny, podłużny kształt, charakterystyczny dla jeziora rynnowego typu sielawowego. Długość wynosi 3 km, szerokość do 750 m (średnio ok. 60 m). Jego brzegi są strome, a głębokość sięga do 52 metrów (średnio 17,1). Dno przy brzegu jest piaszczyste, miejscami żwirowo-piaszczyste, tylko zatoki zamulone i porośnięte szuwarami. Linia brzegowa jest urozmaicona głównie od strony południowej, gdzie występuje niewielka wyspa połączona groblą z lądem. Na dnie można odnaleźć wiele głazów narzutowych. Od strony wschodniej brzegi porasta las, od zachodniej są pola i nieużytki, od pozostałych najczęściej z jeziorem graniczą łąki i polany. Z jeziora w kierunku północno-wschodnim wypływa ciek wodny przepływający potem m.in. przez Jezioro Krzywólskie i Jezioro Przystajne.
Bezpośrednio nad brzegiem nie są zlokalizowane żadne miejscowości, a teren jest dość odludny i cichy (obowiązuje tu strefa ciszy). Jest tu stały ośrodek wypoczynkowy, a także letnia szkoła nurkowa. Właśnie do nurkowania warunki w jeziorze zachęcają największą liczbę turystów (widoczność 4 do 6 metrów). Jest to też miejsce dogodne dal wędkarzy, choć strome brzegi utrudniają wodowanie łodzi. Jezioro zamieszkuje bardzo zróżnicowana liczba gatunków ryb: leszcz, okoń, szczupak, sandacz, ukleja, krąp, jazgarz, miętus, karp, sielawa, sieja, płoć, lin, karaś i węgorz.
Mieruniszki
|
||
Państwo | Polska | |
Województwo | podlaskie | |
Powiat | suwalski | |
Gmina | Filipów | |
Liczba ludności (2006) | 170 | |
Strefa numeracyjna | (+48) 87 | |
Kod pocztowy | 16-424 | |
Tablice rejestracyjne | BSU | |
SIMC | 0757163 | |
54°10′07″N 22°34′09″E |
Mieruniszki (dawniej niem. Mierunsken, 1938-1945 Merunen[1]) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Filipów.
Do 1954 roku istniała gmina Mieruniszki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Spis treści
Historia
Mieruniszki to najstarsza miejscowość w dawnym powiecie oleckim. Nazwa Mieruniszek wywodzi się od zamieszkałej tu niegdyś ludności jaćwieskiej. Położona w państwie zakonnym wieś wymieniana była w traktacie pokojowym (tzw. mełneńskim) między Krzyżakami a Jagiełłą z 1422 roku, który wyznaczył granicę krzyżacko-litewską 1 km na wschód od wsi. Granica ta, mimo zmieniających się organizmów państwowych po jej obu stronach, utrzymała się aż do 1945 r.
W 1573 r., wkrótce po utworzeniu świeckiej państwowości Prus Książęcych, lokowano tu na 10 włókach wieś czynszową. Kasper von Aulack, starosta książęcy, sprzedał w tym celu ziemię braciom z Turowa w starostwie straduńskim – Janowi, Augustynowi, Wojtkowi i Jakubowi Pietraszewiczom. Była to największa lokacja wiejska w ówczesnym starostwie oleckim. Transakcję potwierdził 11 października 1541 roku książę Albrecht.
Ewangelicką parafię i szkołę parafialną założono prawdopodobnie równocześnie z powstaniem wsi. Potwierdza to istnienie wcześniejszego osadnictwa.
W XVII i XVIII wieku Mieruniszki były w posiadaniu Ciesielskich i Dzięgielów (polska szlachta). Dzięki przygranicznemu położeniu z Podlasiem miejscowość rozwijała się pod względem gospodarczym. W 1860 r. był w Mieruniszkach urząd pocztowy oraz komora celna[2]. W 1871 r. wieś wraz z państwem pruskim weszła w skład Niemiec. W 1911 r. oddana została do użytku kolej wąskotorowa, łącząca Mieruniszki z Oleckiem.
W 1938 podczas tzw. chrztów hitlerowskich ówczesna niemiecka administracja nazistowska zmieniła historyczną nazwę pochodzenia litewskiego Mierunsken na Merunen.
W 1945 r. zniszczona w wyniku walk radziecko-niemieckich miejscowość włączona została do Polski. Linia kolei wąskotorowej uległa rozebraniu.
Obiekty zabytkowe
- Ruiny gotycko-renesansowego kościoła ewangelickiego z lat 1695–1710, spalonego w 1945,nr rej.:391 z 18.03.1983
- cmentarz ewangelicki, w pn.-wsch. części wsi, nr rej.:775 z 14.03.1990
- park dworski, XIX-XX, nr rej.:607 z 14.11.1988
- cmentarz ewangelicki, 300 m. na pd.-wsch. od ruin kościoła, nr rej.:776 z 14.03.1990 [3].
- Plebania (dwór murowany) z XIX w.